انواع «ما»:
- استفهامیّة: این نوع «ما» همیشه در ابتدای جمله میآید و معنای «چه چیزی؟» یا «چیست؟» میدهد.
ما بیدک؟ ! چه چیزی در دستت است؟
- موصول: اغلب در میان جمله میآید و معنای «آنچه» یا «چیزی که» میدهد.
أنفِقوا مِمّا تُحبّون ! از آنچه دوست دارید انفاق کنید. (مِن + ما ! مِمّا)
- شرط: در ابتدای جمله میآید و حتما بلافاصله در جلوی آن، فعل میآید. این نوع «ما» معنای «هر چیزی که» یا «هرچه» میدهد.
ما تُنفِقوا یَعلَمْهُ اللهُ ! هر آنچه انفاق کنید، آن را خداوند میداند.
- نافیة: اغلب بر سر فعل ماضی میآید و گاهی بر سر فعل مضارع و جمله اسمیه میآید و معنای آن را برعکس میکند.
- تعجبیّة: برای بیان تعجب معمولاً از ساختار «ما أفْعَلَ ...» استفاده میشود. به «ما» در ابتدای این ساختار «ما» تعجبیّة گفته میشود و معنای «چقدر» میدهد.
ما أجملَ هذه الغابات! ! این جنگلها چقدر زیبا هستند.
ما أکثر آیاتِ الله فی الأرض ! آیات خداوند در زمین چقدر زیاد است.